KMÜ Bilimsel Arastirma Projeleri Komisyonu tarafindan desteklenen ve bir yil arayla yürütülen iki arastirmanin ilkinde Karaman’daki tatli su çesmeleri kimyasal analize tabi tutulurken ikinci arastirmayla Karaman’daki su kaynaklarinda agir metaller olup olmadigi incelendi.
Karaman’in Tatli Su Çesmelerine Kimyasal Inceleme
“Karaman Ili Tatli Su Çesme Sularinin Kimyasal Yönden Incelenmesi” baslikli projenin yürütücülügünü KMÜ Kamil Özdag Fen Fakültesi Hidrobiyoloji Anabilim Dali Baskani Prof. Dr. Mehmet Karatas üstlenirken projede arastirmaci olarak KMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dali yüksek lisans ögrencisi Numan Emre Gümüs yer aldi.
Ocak-Haziran 2012 tarihleri arasinda Karaman il merkezinde bulunan 18 adet çesmeden dört farkli zamanda örnek alinarak gerçeklestirilen arastirma kapsaminda Karaman’in tatli sulari kimyasal yönden incelemeye alindi.
Sular, Kimyasal Parametrelere Göre Içme Suyu Standartlarina Uygun
Kimyasal olarak pH, toplam sertlik, iletkenlik, bulaniklik, nitrit, amonyum, serbest klor, kalsiyum, florür ve klorür degerleri açisindan mercek altina sular, ulusal ve uluslararasi içme suyu standartlarina uygun bulundu.
Arastirmaya göre Karaman’daki 18 adet tatli su çesmesinin pH degerlerinin 7,5 ile 7,83 arasinda, iletkenlik degerlerinin 493 ile 556 µS/cm arasinda, klorür miktarinin 33,8 ile 47,4 mg/L arasinda, bulaniklik 1 NTU altinda, nitrit 0-0,0135 mg/L, amonyak ise 0-0,02 arasinda oldugu gözlendi.
Sular nitrit, amonyak, kalsiyum ve klorür miktarlari açisindan standartlara uygun bulunurken serbest klor miktari yetersiz bulundu. Sularin florür derisimlerinin ise standart degerlerde olmadigi tespit edildi. Arastirma sonuçlarina göre sularin pH degerleri tavsiye edilen maksimum degerler içerisinde yer alirken sularin bazik karakterli ve toplam sertlige göre yumusak su sinifina girdigi saptandi.
Sulara Florür ve Klor Ilave Edilmeli
projenin yürütücüsü Prof. Dr. Mehmet Karatas yaptigi açiklamada “Karaman il merkezindeki halkin geneli tarafindan içme suyu olarak tüketilen ve Karaman Belediyesi tarafindan isletilen tatli su çesme sularinin fizikokimyasal özellikleri Dünya Saglik Örgütü (WHO) ve Saglik Bakanliginin insani tüketim amaçli sular hakkindaki yönetmeligi açisindan uygun bulunmustur.” seklinde konustu.
Karatas, tatli su çesmelerinden alinan örneklerde florür ve serbest klor miktarinin ise düsük düzeyde saptandigini sözlerine ekleyerek “Sulara yönelik klorlama islemi ve içme suyu depolarina florür ilavesi yapilmasi tavsiye edilebilir.” dedi.
Karaman’in Su Kaynaklarindaki Agir Metal Düzeyleri Arastirildi
“Karaman’in Su Kaynaklarindaki Bazi Agir Metal Derisimlerinin ICP Metodu Ile Tayini“ isimli projenin yürütücülügünü KMÜ Kamil Özdag Fen Fakültesi Analitik Kimya Anabilim Dali Baskani Prof. Dr. Fevzi Kiliçel yaparken projede arastirmaci olarak KMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dali yüksek lisans ögrencisi Hüseyin Kara görev aldi.
Proje kapsaminda Karaman ili çevresinde 25 farkli merkezde bulunan kaynak, kuyu, sebeke, aritma ve gölet sularinin bazi agir metal düzeyleri arastirildi. Üzerinde çalisma yapilan su numuneleri toksik etki yapabilecek agir metal içerikleri bakimindan incelendi.
Çalisma boyunca elde edilen ölçümler Dünya Saglik Örgütü (WHO), Avrupa Birligi su kriterleri ve ülkemizde TS (Türk Standartlari) tarafindan belirlenen standartlar göz önünde bulundurularak degerlendirildi. Ölçümlerin saglikli ve güvenilir olmasi için dört mevsimde de numune alinmasina özen gösterilen çalismada, Karaman’daki su kaynaklarinin saglikli olup olmadigi, içildiginde herhangi bir olumsuzluga sebebiyet verip vermeyecegi arastirildi.
Bazi Sularda Agir Metaller Tespit Edildi
Projeyi yürüten Prof. Dr. Fevzi Kiliçel, arastirmalar sonucunda merkezlerden alinan su örneklerinde WHO, AB, TS-266 kriterlerine göre Ca (kalsiyum), Mg (magnezyum) ve Sr (stronsiyum) elementleri bakimindan fazlalik tespit ettiklerini söyleyerek söyle konustu: “Belirtilen elementlerin fazla olmasi toksik etki yapmaz fakat asiri sertlik olusturmasi bakimindan içilmesinin ve kullanilmasinin uygun olmayacagini düsünüyoruz.”
Incelemeye alinan sularin Co (kobalt), Cu (bakir) ve Zn (çinko) elementleri bakimindan derisim degerlerinin de WHO, AB, TS-266 standartlarina göre yüksek çiktigini dile getiren Prof. Dr. Kiliçel, tespit edilen degerlerin çevre ve jeolojik sartlara göre farklilik gösterebileceginin altini çizdi.
“Agir Metaller Besin Zincirini Etkiliyor”
Prof. Dr. Fevzi Kiliçel incelenen bazi sularin yalnizca içme suyu olarak kullanilmasinin degil, sulama suyu olarak kullanilmasinin da sikinti yaratabilecegini ifade ederek, “Sularin içerisindeki zararli bazi metallerin oraninin artmasi su ürünleri, bitkiler, baliklar ve diger hayvanlari da etkiliyor.” dedi.
Prof. Dr. Kiliçel, son olarak su kaynaklarinin temizligine dikkat edilmesi, kimyasal ve biyolojik içeriklerinin sik sik kontrol edilmesi gerektigini ifade ederek yapmis olduklari çalisma sonuçlarini basta Valilik ve yerel yöneticiler olmak üzere ilgili yerlerle de paylasacaklarini sözlerine ekledi.