Yildiz Teknik Üniversitesi (YTÜ), Bilimsel Proje Arastirmalari (BAP) Koordinatörlügüne bagli “Osmanli Dönemi Karamanli Türkçesi Dilbilgisi ve Sözvarligi” projesi kapsaminda, proje yürütücüsü Y. Doç. Dr. Sevim Yilmaz Önder, proje elemanlari Y. Doç. Dr. Celile Eren Ökten ve Atina Üniversitesi’nden Vasil Dafnopatidis, “Karaman Türkçesi” çalismasina devam ediyor.
Sevim Yilmaz Önder, “Osmanli Dönemi Karamanli Türkçesi Dilbilgisi ve Sözvarligi” projesi kapsaminda Yunanistan’in Yenice kentinde arastirmalarda bulundu. Yilmaz, Selanik yakininda bulunan Yanniça (Yenice) sehrinin köylerinde yaptigi incelemelerde, 1923 yilinda Türkiye-Yunanistan arasinda yapilan mübadelede Anadolu’dan Yunanistan’a giden Karamanlilarin çocuklarinin 2013 yilinda hala Türkçe konustuklarina sahit oldu. Önder, çalismalar esnasinda rastladigi oldukça ilginç profil ve yasam hikayelerinden bazilarini öne çikartarak hazirladigi raporda su karakterleri ön plana çikti: “Ebeveynleri Adana dogumlu olan Meletiadou ailesi hala Adana agzi ile duru bir Türkçe konusuyor. Anadolu insanin sicakligi ve misafirperverligini yasatan ve kapisi yoldan geçen herkese açik olan bu aile, Türkiye’den gelenleri akrabasi gelmis gibi karsiliyor.
Ailenin babasi Paraskevas Meletiadou, bugün hala kullanilan 'eski çamlar bardak oldu' sözündeki bardak kelimesinin anlamini Türkiye’den gelenlere sordugunu ama hiç kimsenin bilmedigini anlatirken kendisinde bulunan agaçtan yapilmis olan Anadolu bardagini keyifle gösteriyor. Ailenin annesi Sousani Meletiadou ve kizlari Eleni daha sessiz olmakla beraber, Sousani Meletiadou çok güzel konusmasina ragmen, çekingen ve Adana agzi disindaki kullanimlara pek alisik degil. Sevim Yilmaz ile köy köy gezen Eleni ise kendi kendine Türkçe ögrenmis. Orta seviyeye yakin olan Türkçesini Istanbul’da ilerletmek istiyor.”
KATERINA NENE, YILDIZLI AKADEMISYENI VAFTIZ ETMEK ISTEDI
Raporda ayrica, “5-6 yaslarinda Adana’dan gelen Katerina Nine çok güzel Türkçe konusuyor. Geldiginde Yunanca bilmedigini ancak diger çocuklarla beraber okula giderek ögrendigini ve büyüklerin ölene kadar birkaç kelime disinda Yunanca bilmediklerini anlatiyor. Iki dilli olan Katerina nene bir dilden ötekine geçtiginin farkina bile varmadan konusurken, zaman zaman geçmisi ve kaybettikleri yaslilarini hatirlayip, sesini kisarak ve utanarak türkü söylemeye devam ediyor. Sevim Yilmaz Önder'in bugüne kadar vaftiz olmamasina sasiriyor ve bu üzüntüsünü ziyarete gidilen papazda anlatiyor. Babasini sadece bir defa görmüs olan papazi din adami olan dedesi büyütmüs. Hayran oldugu dedesi Türkçe vaaz verirken çok dinlemis. Dedesine özenen papaz, Katerina Ninenin de en favori din adami. Çok güzel Türkçe türkü söylüyor. Evli ve çocuklu olan Papazin ogullari da Türkçe biliyor. Katerina ninenin arastirmayi yapan Sevim Hanim’a Hristiyanligi teblig etmesi konusunda israri üzerine sabri tasan Papaz, ‘Kizcagiz kaç senedir böyle, senin bir söylemenle hemen vaftiz mi olacak?’ diyerek Katerina nineyi tatli bir dille azarliyor” ifadeleri de yer aldi.
EVGENIS-HARIS VEZIROGLU ÇIFTI, BASBAKAN ERDOGAN’A HAYRAN
Raporda, Evgenis- Haris Veziroglu çiftinin Basbakan Recep Tayyip Erdogan’a olan hayranligi da aktariliyor. Karamanli Haris hanima söylesi yapilmaya gidiligi belirtilirken, “Ekibi uzaktan gördügünde yanindaki hanima Türkçe ‘Kim Bunlar?’ diye sorunca, insanin beklenmedik anlarinda anadiline döndügü gerçegi akillara geliyor. Türk televizyonlarini seyrettiklerini, Basbakan Erdogan’i çok begendiklerini ve Yunanli yöneticilerin Basbakan Erdogan gibi olmadigini” söyleyen Haris Hanim, ‘Bizimkiler hiç çalismiyor’ diye dert yaniyor” ifadeleri raporda kendisine yer buldu.
Önder’i gittigi her evde ikramlarla karsilayan Karamanlilar, kendisini ugurlarken de çam sakizi çoban armagani vermeyi ihmal etmediler. Imkanlari dahilinde bazi bahçelerden birer nar, bir kavanoz reçel, ya da el emegi göz nuru eserler ikram ettiler.
KARAMANLILAR KIMDIR
Karamanlilar, Osmanli Imparatorlugu döneminde Orta Anadolu ve civarinda Müslüman nüfusla beraber yasayan ve Türkçe konusan Ortodoks Hristiyanlar olarak biliniyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulusundan sonra 1923’te Türkiye ile Yunanistan arasinda yapilan Nüfus Mübadelesi sonucu Karamanlilar, Yunanistan’a göç etmek zorunda kaldi. Karamanlilarin etnik kökenleri ise tam olarak bilinmiyor. Bu konuda ise iki ana tez kabul görüyor. Yunan tezi olarak adlandirilan görüse göre, Karamanlilar Yunanca konusan Bizanslilarin dogrudan torunlari. Bu tezde Türk ve Mogol boylarinin Anadolu’ya yaptiklari isgaller sonucu Karamanlilarin, Bizanslilardan uzaklastirildiklarina ve böylece Müslüman komsularina benzemeye basladiklarina inaniliyor.
Türk tezi olarak adlandirilan görüse göre ise Karamanlilar, Bizans imparatorlari tarafindan Anadolu’ya yerlestirilen Türk askerlerdir. Bu tezde Karamanlilar Anadolu’nun fethi öncesi Orta Asya’dan Bizans’a göç ederek Bizans ordularinda ticaret ve askerlik yapan Hiristiyanligi benimsemis fakat ana dillerini kaybetmemis Türkler olarak görülüyor.
KARAMAN TÜRKÇESI DILI VE EDEBIYATI
Karamanli Türkçesi, Karamanlilar tarafindan 14. 19. yüzyillar arasinda Osmanli döneminde Anadolu’da gelistirilmis bir dil olarak biliniyor.
Bu dilde, Osmanli Türkçesi’nin yani sira bir miktar Yunanca kelime de kullaniliyor. Türkçe konusmalarina ragmen, yazida Grek alfabesini tercih eden Karamanlilarin Türk dilinde yayinlamis olduklari eserler Karamanlica veya Karamanli Türkçesi olarak adlandirildi.
Karamanlilar kendi yazdiklari eserlerde dillerini genellikle “Anadolu lisani” olarak tanimlamaktadirlar. “Anadolu lisani”nin yani sira “Yavan Türkçe”, “Açik Türkçe” ve “Sade Türkçe” gibi adlandirmalara da rastlaniyor.
Grek harfleriyle Türkçe olarak çikan ilk gazete Gazete-i Anatoli, E. Misiliadis tarafindan 1840 yilinda çikarilmaya baslandi.