KMÜ Bilimsel Arastirma Projeleri Komisyonu (BAP) tarafindan desteklenen projenin yöneticiligini KMÜ Mühendislik Fakültesi Enerji Sistemleri Mühendisligi Bölümü Ögretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gültekin yaparken projede Mühendislik Fakültesi Malzeme Bilimi Mühendisligi Bölümü Ögretim Üyesi Doç. Dr. Savas Sönmezoglu ve Mühendislik Fakültesi Enerji Sistemleri Mühendisligi Bölümü Ögretim Elemani Ars. Gör. Gamze Karanfil arastirmaci olarak görev aldi.
Amaç Daha Hizli, Daha Ucuz Bir Cihaz Gelistirmek
Vücut sivilari içindeki (örnegin plazma ve idrar gibi) safra asitlerinin miktar tayiniyle karaciger hastaliklarinin teshisinde kullanilan kromatografiksel cihazlarin pahali, daha fazla islem prosedürü istemesi ve çok fazla yer kaplamasi nedeniyle ucuz, hizli ve fazla yer kaplamayan yeni cihazlar gerekiyor.
Kütlesel degisiklikleri bir elektrik sinyaline çevirebilen ve nanogram seviyesindeki kütle degisikliklerine asiri duyarli olan kuvars kristal mikroterazi (QCM); basit, ucuz, etkili, az yer kaplayan ve yüksek hizda kütle degisikligine duyarli olmasina ragmen herhangi bir yapi için seçiciligi olmamasiyla dikkat çekiyor. QCM elektrotunun yüzeyinde seçici bir polimer tabaka elde etmek için kullanilan en etkili yöntemlerden birisini moleküler baskilanmis polimerler (MIP) sentezleme yöntemi teskil ediyor. Proje ile; hazirlanmasi kolay, kararli, ucuz ve moleküler tanimaya oldukça yetenekli olan bu moleküler baskilanmis polimerler (MIP), kolik asit tespiti için QCM elektrotun üzerinde olusturuldu.
Karaciger Hastaliklarinin Teshisi Için Önemli Bir Araç
Proje kapsaminda, karaciger hastaliklarinin teshisi için önemli bir araç olan ve birçok tip fakültesi ile devlet hastanesinde miktar analizi yapilamayan kolik asit tespiti için kuvars kristal mikroterazi (QCM) cihazinda moleküler baskilama temelli nanosensör hazirlanarak bu dogrultuda kan serumu ve idrar içerisindeki kolik asit miktarlari tespit edildi.
“Yöntem, gerçek numune analizlerine uygun sonuçlar gösterdi”
Arastirma sonuçlarini degerlendiren Proje Yöneticisi Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gültekin, bilim adamlarinin son yillarda karaciger hastaliklarini dogru ve güvenilir bir yöntemle tespit etmek için yeni yöntemlerin gelistirilmesi veya mevcut yöntemlerin modifiye edilmesi üzerine yogunlastigini belirterek, proje ile gelistirdikleri MIP temelli QCM nanosensörün basariyla hazirlanarak gerçek numune analizine uygun sonuçlara varildigini söyledi.
Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gültekin “Saglikli ve seker hastasi olan kisilerin kan serumu ve idrar numunelerinde gerçeklestirilmis analiz sonuçlarina bakildiginda, kolik asit baskili QCM sensörden elde edilen sonuçlarin diger metotlarla yapilmis analiz sonuçlarini destekler nitelikte oldugu görüldü.” seklinde konustu.
“Hastane laboratuvarlarinda önemli bir yere sahip olacak”
Çalismada hazirlanan kolik asit baskili QCM nanosensörün düsük tayin siniri, yüksek seçiciligi ve gerçek numunelere uygunluguna dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Gültekin, “Gelistirdigimiz nanosensörün özellikle hastane laboratuvarlarinda hepatit ve seker hastaligi gibi karaciger hastaliklariyla dogrudan ilgili olan safra asitlerinin kan serumu ve idrar numunelerindeki miktarinin tayininde kullanilmak üzere pratik bir yöntem olarak önemli bir yere sahip olacagini düsünüyoruz.” seklinde konustu.
“Projenin patent alma potansiyeli mevcut”
Yöntemin ucuz, hizli ve tekrar kullanilabilme özelliklerine sahip olmasi nedeniyle bütün hastanelerde kullanilmasinin mümkün olabilecegini kaydeden Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gültekin, ayrica sentezlenen sensör üzerinde daha kapsamli ve derinlemesine çalismalarla patent islemlerinin de gündeme gelebilecegini söyleyerek desteklerinden ötürü KMÜ Bilimsel Arastirma Projeleri Koordinatörlügüne tesekkür etti.