Karapinar’da ve Karaman Akçasehir’de yapilacak olan termik santraller hakkinda Karaman, Eregli, Çumra halki ne düsünüyor? Açiklamak zorundayim bu is Çumra’yi ne ilgilendirir diyenler olabilir. Termik santralin bacasindan çikan gaz ve toz bulutlari rüzgârin gücüne ve yönüne göre her tarafa dagilir.
Kgrt internet sitesine 06.12.2013 günü “ Karaman Ovasi ve Halki Tehdit Altinda mi Olacak? “ adli yazimda ( 1 ).Konya’nin Karapinar ilçesinde yapilacak olan termik santralin yaratacagi olumsuzluklari TEMA’nin Karapinar’da yapilacak olan termik santralle ilgili hazirlamis oldugu rapordan alintilar yaparak söyle yazmistim:
“ TEMA gönüllüsü 9 bilim adami tarafindan 6 aylik titiz bir çalisma sonucu hazirlanan rapora göre Konya ve Karaman ovalari Karapinar ilçesine yapilacak olan termik santral nedeni ile gaz, toz ve asit örtüsü altinda kalacak, gökten yagmur yerine asit yagacak, tahil ve meyve üreticileri ve bunlar bagli sanayi kollari genis ölçüde zarar görecek. Karaman bu tehlikenin farkinda mi? “ diye sorarak yazimiza devam etmistik.
Iste tam “ Yagmurdan kaçarken doluya tutulmak” buna denir. Biz Karapinar’da yapilacak olan termik santralin çevre ilçelerdeki “ tarima dayali sanayinin önemli bir parçasi olan bisküvi ve bulgur üretimini olumsuz olarak etkileyecegini, meyve üretimine özellikle elmaciliga büyük sekte verecegini anlatip KARSIAD’cilari uyardigimiz bir zamanda Mevlana Kalkinma Ajansi tarafindan hazirlanan “ Karaman Yatirim Ortami 2014 “ kitapçiginda (2 ) Ayranci-Akçasehir- Dokuzyol civarinda kurulacak olan termik santralin yapimi için yatirimci araniyor. MEVKA’nin hazirlanan brosüründe 30 yil boyunca 5000 MW’lik termik santrali besleyecek 1.800 milyon ton linyit rezervi oldugu bilgisi var.
“ Karaman Yatirim Ortami 2014 “ brosüründe “Ekonomi ve Öne Çikan Sektörler” basligi altinda Tarla Ürünleri Üretim Miktarini verirken, ürün olarak bugday, arpa ,nohut, kuru fasulye, seker pancari,misir, ay çekirdegi, yulaf bitkilerini önce çikarmis.
Meyve üretiminde de: elma, üzüm, zeytin, kiraz, ceviz, badem, armut var.
Sebze çesitlerine gelince, ispanak, karpuz, taze fasulye, hiyar, domates, lahana kuru sogan, seker pancari öne çikarilmis.
Tarima dayali olarak bir de büyükbas ve küçükbas hayvan varligi var. Mevlana Kalkinma Ajansi yukarida adi geçen tarim ürünlerini yatirima deger görüp yatirimcilari tesvik ederken, ayini mekânda düz ovada kömüre dayali enerji üretmeyi kaynak göstererek tesvik ediyor.(3)
Öyle anlasiliyor ki, düsük kalorili linyit kömürünü yakarak elektrik üretecek olan termik santrallerin ( Karapinar ve Akçasehir Termik Santralleri) bacalarindan çikan zehirli gazlar, küller, tozlar ovadaki tarim ürünlerine zarar verecegi ve uzun bir zamanda tarim ürünlerini yok edecegini göz önüne almamislar.
Karaman ilini dis dünyaya pazarlayan MEVKA yetkilileri, tarim ürünlerine dayali “bisküvi, çikolata, kek, gofret, bulgur gibi gidaya dayali sanayi ürünlerinin Türkiye genelinde ilk sirada yer alan ürünleri olarak öne çikarirken bu sektörün termik santrallerin yapilmasi ile degerinden ve verimliliginden çok sey kaybedecegini hesap edememisler gibi görünüyorlar.
Bisküvi ve bulgur üretiminde Karaman’in ülke genelinde önemli bir yeri vardir. Tahila dayali bu ürünler Karaman’i ülke ve dünya genelinde öne çikaran marka ürünlerdir. Yapilacak olan termik santrallerin çevre kirliliginin ötesinde tarim sektörüne, ona bagli olan hayvanciliga ve
ariciligi da olumsuz olarak etkileyecegi gibi Karaman’in marka olma özelligini de sifirlayacaktir.
Konya ve Karaman ovalarini küle bogacak olan termik santral “Türkiye’nin tahil ambari Konya Ovasi’ni atese atacak bir proje’ olarak niteleniyor.(4 ).
Sayin Ahmet Davutoglu Hükûmeti bu konuda kararlidir. Dönüsüm Paketini ilk bölümünü açikladigi 6 Kasim 2014 Persembe günü “ Linyit kaynaklarini azami sekilde ekonomiye kazandirmayi “hedeflendirdiklerini ve ismen termik santrallerin adindan söz ederek “ Afsin –Elbistan, Konya Karapinar” gibi büyük linyit havzalarinda termik santral kurulmasi için yap-islet veya yap-islet- devret modeliyle ihaleye çikaracaklarini açiklamislardir. (5 ).
Ilimiz Karaman’da 2023’te hedeflenen elektrik enerjisi kaynaklarinin toplam üretimi 10.063 MW ‘tir. Bunun % 50’si kömürden yani linyit kömürü yakan termik santrallerden saglanacaktir. HES, Dogalgaz, Rüzgâr, Günes ve biogazdan üretilen elektrik enerjisi toplami diger % 50’yi kapsamaktadir.( 6 ).
Biz 06.12.2013 tarihli yazimizda Karapinar’da yapilacak olan termik santral nedeni ile Konya ve Karaman ovalarindaki olabilecek olumsuzluklari degerlendirirken Ayranci/Akçasehir/Dokuzyol’da yapilacak olan santral henüz gündemde yoktu. Simdi görüyoruz ki Mevlana Kalkinma Ajansi, Ayranci/Akçasehir’e bir termik santral yapilmasi için enerji yatirimcilarina yol gösteriyor. Basina yansiyan bilgiler göre Gürallar’a bagli Ege Makine, 4 bölgede kömür çikarmak için basvuru yapmis, üçü mahkemelik, birisi izin asamasinda (7 )
Termik santralle ilgili ikinci bir yazi yazma fikri kafamda iki aydir düsünce hâlinde idi. Düsüncelerimi sekillendirip yaziya dökecegim gün TEMA Vakfi’nin Karaman’da bir toplanti düzenlendigini ögrendim. Basina yansiyan kismiyla TEMA Vakfi Yönetim Kurulu Baskani Deniz ATAÇ “ Burasi termik santral için dogru bir nokta degil. Ülkenin hiçbir yeri degil ama burasi hiç degil. Bizim insanimiza saglikli bir ortamda temiz bir havayla, toprakla, suyla yasama hakki var. Biz de bu hakkimiza sahip çikmak zorundayiz.
TEMA toplantisina görüntülerden ve internet haberlerinden izledigim kadari ile katilim düsük, resmi yetkililer yok denecek kadar az yalniz termik santralin yapilacagi noktadaki yerlesim yerinin belediye baskani ve TEMA Karaman var.
Sonuç olarak, TEMA, Karaman ve çevresinde termik santralin neden yapilamayacagini kesin bir dille vurgulamistir.
Karaman ve Konya ovalarindaki tarimi, tarima dayali gida sanayini, küçük ve büyük bas hayvanciligini, ariciligi dogadaki dengeyi allak bullak edecek olan termik santrallerin yapimi ile ilgili olarak henüz Karamanli yöneticiler isin ciddiyeti üzerinde durmuyorlar, yarin çok geç olabilir.
Karaman ve Konya’daki duyarli olduklarini düsündügümüz sivil toplum örgütleri ortalikta görünmüyor.
Üniversiteler, yüksek okullar, dernekler, vakiflar, bu konudaki düsüncelerini açiklamalari gerekir.
Daha önce de yazdigimizda ifade ettigimiz gibi KMÜ bu olayi nasil görüyor? Rektörü bir ziraat mühendisidir. Termik santrallerin çevreye verecegi zararlari bilimsel olarak bir raporla ortaya koymalari onlarin görevi olmalidir. Tarimda verimliligi gelistirme amaçli kurulan KOP Bölge Idaresi Baskanligi’nin yapilacak olan termik santraller hakkinda net bir görüsü var mi? KOP baskanligindan açiklama bekliyoruz.
Konya ve Karaman Ziraat Odalari bu isin vahametini görüp karar mercileri ile görüsüp projeden vazgeçirmeleri çalismalarini zamani geçmeden yaptirmalari gelecek nesiller adina tarihi bir görev degil mi?
Yörenin siyasi aktörleri, özellikle milletvekilleri ve bakanlar bu konuda bir varlik göstermeleri çok zor. Önceden tasarlanip verilmis bir karardir. Bu termik santral yapimi ile ilgili projeyi ancak ve ancak Karaman halkinin müsterek kararli tutumunun siyasi iktidara hakli oldugunu anlatmasi ile durdurulabilinecegini düsünüyorum.
Termik santrallerle kirlenecek olan yalniz yakin çevredeki toprak su degil havada dolasan gazlar ve tozlari rüzgârla Sertavul’a kadar uçmayacagi garantisi yok. Nasil ki, kar tanelerinin rüzgârli havada en kuytu köselere kadar ulastirildigi gibi. Termik santralden çikan zehirli gazlar, havayi, suyu ve topragi kirletecek ve tarima dayali ürünleri olumsuz olarak etkileyecektir. Tipki Mugla- Yatagan’daki doga tahribatini sonucu havanin kirlendigi, bitkilerin sararip soldugu, kuslarin yasayamaz hâle geldigi gibi.
Isin sakasi yok, karar verilmis, yapilmasi gereken Karaman, Çumra, Eregli halki olarak siyasi iktidarla görüsüp yöre halkinin termik santrali istemedigini uygar bir dille karar veren mercilere anlatmaktir. 25.12.2014. Hasan SIMSEK
1) Hasan Simsek, kgrt internet sitesi,
2) Karaman Yatirim Ortami 2014 kitapçigi, 26.
3) Karaman Yatirim Ortami 2014 kitapçigi, s.24
4) Hürriyet, 23 Aralik, 2014.s. 26.
5) Hürriyet, 06 Kasim 2014. s.11
6) Karaman Yatirim Ortami 2014 kitapçigi, s.24.
7) Hürriyet, 23 Aralik, 2014,s.26