KMÜ Bilimsel Arastirma Projeleri (BAP) Komisyonu tarafindan desteklenen projenin yürütücülügünü KMÜ Kamil Özdag Fen Fakültesi Moleküler Biyoloji Ve Genetik Anabilim Dali ögretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Özlem Ates Sönmezoglu üstlenirken projede arastirmaci olarak yüksek lisans ögrencisi Aysegül Kütük görev aldi.
23 Yerel Elma Çesidi Incelendi
Arastirma kapsaminda Karaman iline bagli köy ve ilçelerdeki elma yetistiricilerinden temin edilen 23 adet yerel elma çesidi ile üç adet tescilli elma çesidinin (Golden delicious, Granny smith ve Starking delicious) mikrosatellit markörleri (SSR) kullanilarak genetik karakterizasyonu yapildi.
DNA markör teknolojisinden yararlanilarak yürütülen çalismada incelenen yerel elma çesitleri Altin Çekirdek, Amasya, Arap Kizi, Baskisla (Manyan), Can Atan, Dag Elmasi, Dalda Bir, Göcer Elmasi, Gönen Elmasi, Hanim Teni, Kaba Elma, Kara Mustafa, Kokulu Misket, Koras Elmasi, Kumpanya, Pomajin, Safran, Seker Elmasi, Çekirdek, Ekin Elmasi, Boyaci Elmasi, Yaz Elmasi ve Tavsan Basi oldu.
Karaman Elmasinda Zengin Genetik Çesitlilige Rastlandi
Yapilan moleküler analizler sonucunda Karaman’daki yerel elma genotiplerinin iki ana gruba ve pek çok alt gruba ayrildigi gözlenirken, genotipler arasinda zengin bir genetik çesitlilik oldugu saptandi. Arastirmada Kokulu Misket yerel çesidi tek basina bir grup olustururken, incelenen diger elma genotiplerinin ikinci grubu ve alt gruplari olusturdugu gözlendi. Genetik açidan benzerlik orani en yüksek yerel çesitlerin ise Baskisla ve Can Atan ile Kumpanya ve Pomajin oldugu belirlendi.
“Yerel Elma Çesitlerinin Isimlendirilmemis Olmasi Karmasaya Yol Açmaktadir”
Projeyi yürüten Yrd. Doç. Dr. Özlem Ates Sönmezoglu yaptigi açiklamada, Karaman’in elma üretim potansiyelinin yani sira zengin bir genetik çesitlilige de sahip oldugunu vurgulayarak bu çesit zenginliginin sonucunda bir isim karmasasi dogduguna dikkat çekti.
“Elma yetistiriciliginde ticari bazi elma çesitlerinin ön plana çikmasi sonucu, bölge kosullarina adapte olmus yerel elma çesitlerinin giderek kaybolma riski bulunmaktadir.” diyen Yrd. Doç. Dr. Özlem Ates Sönmezoglu, “Bu nedenle Karaman’daki yerel elma çesitlerinin hizli ve güvenilir bir sekilde tanimlanmasi ve koruma altina alinmasi gerekmektedir. Yerel çesitler arasindaki genetik varyasyonun belirlenmesi genetik kaynaklarin korunmasi ve kullanimi açisindan büyük önem tasimaktadir.” seklinde konustu.
Yrd. Doç. Dr. Ates Sönmezoglu, Karaman’da yetistirilen bazi yerel elma çesitlerinin moleküler karakterizasyonlarinin yapilarak aralarindaki genetik çesitliligin belirlenmesi amaciyla yürütülen çalisma sonuçlarinin elma islahi, yetistiriciligi ve endüstrisi alanlarinda arastirmacilara katkilar saglayacagini ifade etti. Yrd. Doç. Dr. Ates Sönmezoglu, Karaman ili yerel elma çesitlerinin SSR düzeyinde tanimlanmasina yönelik gerçeklestirilen bu çalisma bulgularinin ayni zamanda ileride yürütülecek benzer arastirmalara ön veri olusturacagini kaydetti.
Yrd. Doç. Dr. Ates Sönmezoglu, kendilerini Karaman iline katki saglayacak konularda çalismaya tesvik eden ve huzurlu bir çalisma ortami saglayan Rektör Prof. Dr. Sabri Gökmen’e ve yerel çesitlerin temini konusunda katkilari bulunan çiftçilere, ziraat mühendislerine ve Elma Üreticileri Birligi Baskanina tesekkür etti.