KMÜ Mühendislik Fakültesi Gida Mühendisligi Bölümü Ögretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Didem Sutay Kocabas ve KMÜ Kamil Özdag Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Ögretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Aytaç Kocabas tarafindan yürütülen çalisma, KMÜ Bilimsel Arastirma Projeleri Komisyonunca da desteklendi.
Arastirmada Karaman’da yüksek miktarda üretilen ve tüketilen Golden delicious, Starking delicious ve Arjantin (Granny Smith) elma çesitlerinin özüt bilesimleri, antimikrobiyal ve antioksidan aktiviteleri ile fenolik madde ve protein içerikleri karsilastirmali olarak incelendi. Elma agaci yapraklarinin da arastirildigi proje ile ekonomik degeri olmayan elma agaci yapraklarinin enzim üretiminde kullanilabilirligi tespit edilerek bu tarimsal atiklara ekonomik deger kazandirilmasi amaçlandi.
En Yüksek Bilesen Konsantrasyonu Golden Delicious’ta
Projede mercek altina alinan Golden delicious, Starking delicious ve Arjantin (Granny Smith) cins elmalarin özütleme islemi sokslet özütleme yöntemiyle gerçeklestirildi ve kimyasal bilesimleri gaz kromatografi-kütle spektrometri (GC-MS) sistemiyle incelendi.
Yapilan analizlerin sonuçlarina göre, denenen üç elma çesidinde de 12 farkli tip kimyasal bilesen tespit edildi. Elmalarin etli kisimlari ile kabuklarinin ayri sekilde çalisildigi arastirmada en yüksek bilesen konsantrasyonu Golden delicious cins elmanin etli kisminda bulunurken bu degeri ayni cins elmanin kabuk kismi izledi.
Arastirmada, DPPH radikal süpürme yöntemiyle en yüksek antioksidan etki Starking delicious cins elmanin kabugunda tespit edilirken en düsük antioksidan aktivite ise Arjantin cins elmanin etli kisminda gözlemlendi. Agar disk difüzyon teknigiyle incelenen antimikrobiyal etki ise sadece Golden delicious cins elmanin kabuk özütünde görüldü. Yapilan incelemelerde en yüksek aroma konsantrasyonu da Starking delicious ve Golden delicious cins elmadan elde edilen özütlerde bulundu.
Elma Agaci Yapraklarinin Enzim Üretiminde Kullanim Potansiyelleri Arastirildi
Elma agaci yapraklarinin ksilanaz enzimi üretiminde karbon kaynagi olarak kullanilabilirliginin de incelendigi arastirmada en yüksek ksilanaz aktivitesi Starking delicious cins elma agaci yapragi kullanilarak elde edilirken, incelenen üç tip elma yapraginin da ksilanaz üretiminde karbon kaynagi olarak degerlendirilebilecegi görüldü.
“Kabuk kisminin protein orani daha fazla”
Proje hakkinda degerlendirmede bulunan Yrd. Doç. Dr. Didem Sutay Kocabas, antioksidan aktiviteden faydalanilmasi açisindan Starking delicious ve Golden delicious cins elmalarin tercih edilmesi gerektigini hatirlatarak “Buna karsin, protein analizi çalismalari sonucunda en yüksek protein içerigi Arjantin cins elmanin kabugunda tespit edildi. Tüm elma çesitlerine genel olarak bakildiginda, kabuk kisminin protein içerigi etli kisma göre ortalama %36 daha fazla.” diye konustu.
Yrd. Doç. Dr. Kocabas, elmayi kabugunu soyduktan sonra tüketme aliskanliginin yanlis oldugunun altini çizerek, “Elmanin kabugunu soymak içerdigi yararli bilesenlerden tam olarak faydalanmamizi engellemektedir. Elmada bulunan antioksidan aktivite ve diger biyoaktif maddelerden yararlanilabilmesi için kabuguyla birlikte tüketilmesi gerekmektedir.” uyarisinda bulundu.
Elma, Yaslanmanin Etkilerini Azaltiyor
Elma ve elmadan üretilen ürünlerin, içerdikleri yüksek miktardaki fitokimyasallar nedeniyle dikkat çektigini belirten Yrd. Doç. Dr. Didem Sutay Kocabas, elmanin zengin ve yüksek antioksidan özellige sahip bir meyve oldugunu söyledi. Elmanin, antioksidan aktivitesi ile vücutta olusan hücre anormallesmesi ve yikimini azalttiginin bilindigini ifade eden Kocabas, “Bir baska deyisle elma, yaslanma etkilerinin daha az gözlendigi daha saglikli bir yasam sansini arttirir.” seklinde konustu.
‘Elma Sehri’ Karaman
Yrd. Doç. Dr. Kocabas, dünyanin en büyük iki elma üreticisi konumundaki Çin ve ABD’nin ardinda yer alan Türkiye’nin, önemli elma üreticilerinden biri oldugunu belirterek, “Ülkemizdeki elma üretiminde birinci sirada Isparta yer alirken, Karaman ikinci büyük elma üreticisidir. Türkiye’de üretilen elmanin yaklasik %13’ü Karaman’da yetistirilmekte, bu bakimdan Karaman bir ‘elma sehri’ özelligi tasimaktadir.” dedi.
Yrd. Doç. Dr. Kocabas, meyve ve sebze açisindan zengin beslenme sayesinde kalp-damar hastaliklari, kanser, diyabet, alzheimer, katarakt gibi kronik hastaliklar ile yasa bagli islev kayiplari riskinin azaltilmasinin mümkün oldugunu ifade ederek, elma tüketmenin önemine dikkat çekti. Yrd. Doç. Dr. Kocabas, elmanin içerdigi kimyasal maddeler sayesinde vücutta degisik mekanizmalarla koruyucu etki gösterdiginin arastirmalarla da tespit edildigini açikladi.
Yrd. Doç. Dr. Kocabas ayrica arastirmanin gerçeklestirilmesinde desteklerini esirgemeyen KMÜ Gida Mühendisligi ve Biyoloji Bölümlerinin yani sira KMÜ Bilimsel Arastirma Projeleri Koordinatörlügü ve KMÜ Merkezi Arastirma Laboratuvarinda sunulan imkânlar için ilgililere tesekkür etti.